Ο καπνός προέρχεται από τα αποξηραμένα φύλλα του φυτού nicotiana tabacum, το οποίο φύεται σε πολλά μέρη του κόσμου και στην Ελλάδα. Τα φύλλα του καπνού περιέχουν μια σειρά από ουσίες από τις οποίες η σπουδαιότερη είναι η νικοτίνη. Η καθαρή νικοτίνη είναι ισχυρό δηλητήριο (60 χιλιοστά του γραμμαρίου είναι δόση θανατηφόρα για τον άνθρωπο). Συνήθως ο καπνός βρίσκεται σε μορφή τσιγάρου και πούρου, αλλά κυκλοφορεί και στη φυσική του μορφή για πίπα ή για στρίψιμο τσιγάρου στο χέρι. Υπάρχει επίσης και καπνός για μάσηση. Ο καπνός περιέχει πάνω από 1200 διαφορετικές χημικές ουσίες, 5% των οποίων είναι το μονοξείδιο του άνθρακα. Περιέχει επίσης πίσσα και νικοτίνη. Όλο το μονοξείδιο του άνθρακα, το 90% της νικοτίνης και το 70% της πίσσας κατακρατείται από τους πνεύμονες όταν καταπίνεται ο καπνός. Η νικοτίνη είναι μία πολύ δηλητηριώδης ουσία, που επιδρά στην καρδιά, στα αιμοφόρα αγγεία, στο στομάχι, στα νεφρά και στο ΚΝΣ (Κεντρικό Νευρικό Σύστημα). Η νικοτίνη προκαλεί αίσθημα χαλάρωσης, βοηθάει το χρήστη να αντιμετωπίσει αγχογόνες καταστάσεις και ανιαρές εργασίες. Ο ρυθμός της καρδιάς και η πίεση αυξάνονται, ενώ η όρεξη μειώνεται. Αυτοί που δοκιμάζουν για πρώτη φορά να καπνίσουν μπορεί να παρουσιάσουν ναυτία και εμετούς.
Μπορείς να εξαρτηθείς από τον καπνό;
Η ανοχή αναπτύσσεται γρήγορα στον καπνιστή. Όποιος αρχίζει το κάπνισμα έχει γρήγορα την ανάγκη να αυξήσει τα τσιγάρα, μέχρις ότου σταθεροποιηθεί σε έναν αριθμό τσιγάρων την ημέρα. Το κάπνισμα προκαλεί σωματική και ψυχική εξάρτηση. Με τη διακοπή του καπνίσματος, παρουσιάζονται συμπτώματα στέρησης, όπως ανησυχία, ευερεθιστότητα και μελαγχολία, τα οποία υποχωρούν αμέσως με την επανάληψη του καπνίσματος. Το κάπνισμα ευθύνεται επίσης –άμεσα ή έμμεσα- και για πολλές σωματικές ασθένειες, όπως καρδιοαγγειακές παθήσεις, καρδιακές ανακοπές, κακή κυκλοφορία του αίματος, έλκη, παθήσεις του λάρυγγα, βρογχίτιδες, εμφύσημα και καρκίνο του στόματος, του λάρυγγα και του λαιμού. Το κάπνισμα επίσης μπορεί να επηρεάσει τη γονιμότητα στις γυναίκες. Τέλος, έχει παρατηρηθεί ότι τα μωρά των γυναικών που καπνίζουν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι ελλειποβαρή και οι πιθανότητες για πρόωρο θάνατο αυξάνονται.